Сибгатуллина Фания Акрамовна
учитель
МАОУ «Полилингвальный образовательный комплекс» ЕМР РТ,
г. Елабуга, Республика Татарстан
(обязательный лексический минимум)
– наработка лексического запаса
– тренировочные топики
Переведи на русский язык.
бака – лягушка
үрдәк- утка
төлке- лиса
керпе- еж
карга- ворона
кәҗә- коза
куян- заяц
бүре- волк
аю- медведь
эт- собака
фил- слон
ат- лошадь
________________
бер- один
ике- два
өч- три
дүрт- четыре
биш- пять
алты- шесть
җиде- семь
сигез- восемь
тугыз- девять
ун- десять
5-10 минут
Переведи на татарский язык.
дедушка- бабай
бабушка- әби
мама- әни
папа- әти
учитель- укытучы
ученик (ца)- укучы
брат (дядя)- абый
сестра (тетя)- апа
санки- чана
лыжи- чаңгы
день- көн
утро- иртә
дом- өй
школа- мәктәп
поезд- поезд
магазин- кибет
дождь- яңгыр
снег- кар
ветер- җил
холодно (холодный)- салкын
тепло (теплый)- җылы
зоопарк- зоопарк
зима- кыш
лето- җәй
весна- яз
осень- көз
книга- китап
тетрадь- дәфтәр
семья- гаилә
шесть- алты
что- нәрсә
более 10 минут
Слова повышенной сложности.
умный- акыллы
храбрый- батыр
прекрасно (ый)- чудесно (ый), изумительно (ый)
окно- тәрәзә
пирог- пирог
камень- таш
попугай- тутый кош
линейка- линейка (сызгыч)
печально(ый)- тоскливо, грустно
волосы- чәч
цыпленок- чеби
сад- бакча
нос- борын
15 минут
Переведи на русский язык фразы.
-Исәнме!
-Мин – Оля. Мин – кыз. Мин – укучы. Мин авылда яшим.
-Хәерле көн!
-Мин – Кәрим. Мин-малай. Мин – укучы. Мин шәһәрдә яшим.
8 минут
Переведи на татарский язык.
-Это кто?
– Это учительница.
– Это кто?
– Это ученик.
– Это что?
– Это школа.
5 минут
Фразы. Переведи на татарский язык.
Сколько тебе лет?- ……………………………………………………………………
У тебя есть бабушка?- ………………………………………………………………………………………….
Как твои дела?-……………………………………………………………………
Это мой папа.-……………………………………………………………………
Я читаю книгу.-……………………………………………………………………
Ты ученик (ца)?-……………………………………………………………………………………..
Мне десять лет.-……………………………………………………………………
Какого цвета эта машина?-……………………………………………………………………
более 15 минут
Исправь ошибки. Перечеркни неправильную букву или слово и надпиши сверху правильные. Еще раз запиши каждую пару слов правильно.
|
биш- шесть |
Казан- Казан… |
Минзәләгә яшим. |
|
укучы-учитель |
язми |
Мин Чаллыда яши… |
|
эт- медведь |
мектәп |
Минем башың авырта. |
|
дәфтәр- школа |
урдәк |
Яна чана. |
|
карандаш- красный |
цырк |
Кыш бабай безне бүләкләр тарата. |
|
бетергеч- линейка |
Камил- Камил… |
Салкын кош. |
|
рәхмәт- завтрак |
пешәрә |
Апа, әйтегез әле, ипи бар…? |
|
сау бул- здравствуй |
буләкләр |
Синең күлмәген нинди? |
|
хәерле иртә- добрый день |
урамдан |
Ул урманга барасыңмы? |
|
өстәл- стул |
кибет?ә |
Кызым, әйдә Казанда барабыз. |
25-30 минут
Выбери правильный вариант перевода слова и обведи его.
- Полезный
а) акыллы
б) файдалы
в) яхшы
- Мягкий
а) пөхтә
б) чиста
в) йомшак
- Лицо
а) сабын
а) тарак
б) бит
- Горький, кислый
а) баллы
б) ачы
в) тәмле
- Сладкий
а) ачы
б) тәмле
в) баллы
- Холодный
а) йомшак
б) җылы
в) салкын
5-7 минут
Вместо точек вставь пропущенные буквы.
К…з җитә. Салкын к…ш килә. К…шлар оча. С…ры яфраклар к…ела. К…шлар җ…лы якка китәләр.
5 минут
Выбери правильный перевод предложения и обведи его.
Айрат идет на стадион.
а) Айрат стадионда уйный.
б) Айрат стадионнан кайта.
в) Айрат стадионга бара.
7-10 минут
Составь фразы с данными словами.
кыз- (нинди?)………………………………
малай- (нишли?)…………………………..
идән- (нинди?)…………………………….
чәчәк- (кайда үсә?)……………………..
дәрес- (нинди, ничәнче?)…………….
урам- (нинди?)……………………………
тәрәзә- (зурмы, чистамы?)…………..
урындык- (кемнеке?)………………….
мәктәп- (ничәнче, нинди?)………….
рәсем- (кем ясый?)……………………..
өстәл- (нинди?)…………………………..
более 10 минут
Переведи на татарский язык.
У меня большая семья: мама, папа, сестра и брат. Моего папу зовут Павел. Мою маму зовут Анна. Сестру зовут Лена. Брата зовут Алексей.
более 10 минут
Переведи на русский язык.
Минем исемем – Алсу. Мин Алабугада яшим. Миңа 7 яшь. Мин беренче сыйныфта укыйм.
более 7 минут
Перескажи текст.
У меня есть друг. Его зовут Миша. Он добрый, но ленивый. Миша не любит делать домашние задания. Я помогаю ему.
Минем дустым бар. Аның исеме Миша. Ул бик яхшы малай, ләкин ялкау. Миша өй эшләрен эшләргә яратмый. Мин аңа булышам.
более 15 минут
Перевод топиков на татарский.
Мои увлечения.
Привет! Меня зовут Алсу. Я живу в Казани. Мне 8 лет. У меня много книг. Я люблю играть с братиком.
Письмо другу.
Привет! Меня зовут Максим. Я живу в Татарстане. У меня есть папа, мама и сестра. А еще у меня есть собака Рекс. А у тебя большая семья?
В огороде.
Моя бабушка живет в деревне. У нее есть большой огород. Там бабушка выращивает морковь, капусту, свеклу, картошку, лук, помидоры и огурцы.
15- 20 минут
Перевод топиков на русский язык.
Татарстанда яшим.
Мин Татарстанда яшим. Татарстан – зур республика. Татарстанда шәһәрләр чиста, матур. Татарстанда тирән елгалар бар.
Кибеттә.
-Катя, син кая барасың?
-Кибеткә барам. Әйдә бергә барабыз.
-Киттек.
-Апа, ипи бармы?
-Бар. Нинди ипи кирәк?
-Миңа бер ак, ике кара ипи бирегез әле. Рәхмәт.
Бәйрәмнәр.
Сабантуй- күңелле бәйрәм. Ул җәй көне була. Сабантуйда көрәшәләр, чүлмәк ваталар, капчык киеп йөгерәләр.
Җәй көне.
Җәй көне Эльмира авылга кайта. Җәй көне авыл бик матур. Урманда җиләкләр, чәчәкләр үсә.Эльмира җиләк җыя. Елгада су коена.
15-20 минут
Выполни письменную работу в отдельной тетради.
Поставь пропущенные буквы в словах.
Көз.
Витя һәм Ваня парк… баралар. Парк… агачлар күп. Агачларда яфрак… сары, кызыл. Малай…. сары яфраклар җыялар һәм өй… кайталар.
Мәктәптә.
Д…фтәр, ук…тучы, д…реслек, …й эше, с…рау бирә, җ…вап бирә,җ…млә, каб…тлый.
Кыш.
С данными словами напиши короткие предложения.
Чаңгы, чана, шугалак, кар ява, җил исә, малай, шуа, кыз шатлана, биек, тау.
25 минут
Исправь ошибки в переводе.
Балалар мәктәпкә баралар. Дәрестә язалар, саныйлар. Укучылар яхшы укыйлар.
Дети учатся в школе. На уроке пишут, читают. Дети хорошо учатся.
до 7 минут
Выбери правильный вариант окончаний.
Син кайда яшисең?
Мин Казан ? та/да яшим.
Мин Зәй ? тә/дә яшим.
Мин Мамадыш ? та/тә яшим.
Мин Әлмәт ? тә/та яшим.
5- 7 минут
Син кайда уйныйсың?
Мин парк ?- да уйныйм.
Мин урам ?- та уйныйм.
Мин стадион ?-тә уйныйм.
Мин мәктәп ? – дә уйныйм.
5- 7 минут
Син кайдан кайтасың?
Мин Казан ? – дан кайтам.
Мин бәйрәм ? – тән кайтам.
Мин Әлмәт ? –нан кайтам.
Мин Чаллы ?- нән кайтам.
5- 7 минут
Найди правилный перевод.
Исәнмесез!
– Привет
– Пока
– Добрый день
– Здравствуйте
Найди лишнее слово.
-әти
-әни
-әтәч
-бабай
Найди слово, противоположное по значению.
зур
– матур
– яшел
– кечкенә
– салкын
Найди слово, близкое по значению.
салкын
- тар
- киң
- кызык
- суык
Как называется город, в котором ты живешь?
– Әлмәт
– Казан
– Алабуга
– Түбән Кама
– Яр Чаллы
до10-12 минут
Приложение
1. Әминә елый үкереп,
Тубым суга төште, дип,
-Чү, Әминә, елама,
Туп батмый ул елгада.
2. -Тыныч йокы әнигә!
-Тыныч йокы әтигә!
-Тыныч йокы үземә!
-Тыныч йокы күземә!
3. Бер алма, ике алма,
өч алма, дүрт алма,
биш алма, алты алма,
җиде алма, сигез алма,
тугыз алма, ун алма-
кызыл алма, баллы алма,
тәмле алма, зур алма…
4. Без, без, без идек,
без унике кыз идек.
Базга төштек, май ашадык,
келәткә кердек, бал каптык,
авызыңны ач та йом.
5. Бу бармак- бабай,
Бу бармак- әби,
Бу бармак- әти,
Бу бармак- әни,
Бу бармак- мин,бәби.
(Синең исемең ничек? Син кем?)
6. Кыш бабай, Кыш бабай,
Безне бик ярата,
Ул безгә күп итеп
Бүләкләр тарата.
7. Яз, яз, яз җитә,
Тәрәзәне ачтылар,
Тып-тып,тып-тып, тып итә
Эре-эре тамчылар.
8. Салкын саф һава,
тышта кар ява.
Урамга чыксаң,
Битләр кызара.
9. Кыш бабай килгән, ап-ак тун кигән.
Көтә кем генә чыгар, дип өйдән.
Чыксаң- өшетә, битне чеметә,
Менә шул аның бөтен эше дә.
10. Туган көн- зур бәйрәм,
Дусларым, килегез.
Без бергә уйныйбыз,
Җырлыйбыз,биибез.
11. – Әйт әле, күбәләк,
Сөйләшик бергәләп:
Бу кадәр күп очып,
Армыйсың син ничек?
-Мин торам кырларда,
Болында, урманда,
Уйныймын, очамын,
Якты көн булганда.
12. Көз, көз, әйт әле,
Кәрзинеңдә ниләр бар?
Кәрзинемдә кыярлар,
Помидор hәм алмалар.
Көз, көз, әйт әле,
Кәрзинеңдә ниләр бар?
Кәрзинемдә сары, кызыл,
Алтын, матур төсләр бар.
Көз, көз, әйт әле,
Кәрзинеңдә ниләр бар?
Кәрзинемдә яңгырлар,
Җылы, салкын көннәр бар.
13. Укучылар дәфтәрләрен
Парталарга тезеп салган.
-Дәфтәрләрең кайда, Мәсгуть?
-Онытылган… өйдә калган…
Иртәгесен бар балалар
Кулларына китап алган.
-Китапларың кайда, Мәсгуть?
-Онытылган… өйдә калган…
Башкаларның “дүртле”, “бишле”,
Мәсгуть тагын “икеле” алган.
-Ник башыңны эшләтмисең?
-Онытылган… өйдә калган…
14. Сәгать суга: «даң, даң!..»
Хәбәр бирә таңнан:
Мәктәпкә барырга
Унбиш минут калган.
Сикереп торды Марат,
Күрә — эшләр харап.
Тагын соңга калган,
Шул йокыга карап.
15. Карга әйтә кар-кар,
Мичтә бәлеш бар,бар.
Алыр идем, ашар идем.
Хуҗалары бар,бар.
16. Мунчала –сабын кулда.
Битне юамын суда.
Юа-юа юылган,
Сабын суда юк булган!
17. Әниемнең әнисе
Әбием була минем.
Әби генә түгел әле,
Ул минем дәү әнием.
Тәмле ашлар пешерә,
Матур гөлләр үстерә;
Өебезнең нуры ул,
Барыбыздан олы ул.
18. Тук- тук тукран,
Тукылдатып утырам.
Мичтә бәлеш пешәме?
Шуны көтеп утырам.
19. Су-су, битләремне ю.
Су-су, күзләремне ю.
Су-су, колакларны ю.
Су-су, чәчләремне ю.
Су-су, башымны ю.
Су-су, борынымны ю.
Су-су, тешләремне ю.
Су-су, бармакларны ю.
Су-су, кулларымны ю.
Су-су, аякларны ю….
(называем части тела, показываем на себе)
20. Иртүк торып битен юган,
Кем уяткан Ләйләне?
Уятмаган, үзе торган-
Бүген әни бәйрәме.
Өстәл өстен кат- кат сөртте,
Җәйде ап-ак җәймәне.
Чиста булсын, пөхтә булсын-
Бүген әни бәйрәме.
21. Бер атнада ничә көн?
Бер атнада җиде көн.
Җиде төрле исеме,
Җидесен дә яттан бел:
дүшәмбе,сишәмбе,
чәршәмбе,пәнҗешәмбе,
җомга, шимә, якшәмбе.
22. Чеп, чеп, чебиләрем,
Чеп, чеп, чеп, чеп, чебиләрем,
Йомры, йомшак йомгакларым,
Минем нәни елакларым.
Ни телисез мин бирәмен,
Су бирәмен,җим бирәмен.
Чеп, чеп, чебиләрем,
Чеп, чеп, чеп, чеп, чебиләрем,
Йомры, йомшак йомгакларым,
Минем нәни елакларым.
В пособии собраны основные темы и слова по татарскому языку, которые входят в обязательный минимум 2 – го класса и соответствуют нормам ФГОС.
Материал подобран таким образом, что позволяет учащимся самостоятельно за короткое время выучить слова, фразы, а учителю дает возможность проверить знания учащихся по отдельным темам.
Пособие имеет лексико- орфографическую направленность, то есть оно предназначено как для самостоятельного изучения детьми устного материала, так и для их правильного написания.
Задания направлены для того, чтобы ученик полностью освоил тему,чтобы навыки правильного написания слова или фразы можно было доводить до автоматизма.
После каждого задания указано время, которое может потратить ученик на выполнение заданий. Таким образом, появляется возможность проверить скорость написания или перевода слов самостоятельно или взрослыми. У ученика появится стремление лучше и быстрее выполнять задания, улучшать свои результаты.
Пособие можно использовать как дополнительный материал к уроку, так и для самостоятельного домашнего изучения татарского языка. Так же пособие дополнено раскрасками, что позволит ребятам отдохнуть и сравнить слова с картинками.
В приложении собраны стишки и прибаутки, которые легко запоминаются детьми. Их можно использовать вместо физкультминуток или релаксационных моментов. Так же можно рекомендовать заучивание данных четверостиший для изучения и закрепления некоторых тем.
Составитель: Сибгатуллина Фания Акрамовна, учитель родного языка и литературы МАОУ «Полилингвальный образовательный комплекс «Адымнар- Алабуга» ЕМР РТ